'Vaarwel Nederland' in Nieuw-Zeeland

Nederland en Nieuw-Zeeland zijn al eeuwen met elkaar verbonden. Dat begon met de Nederlandse ontdekkingsreiziger Abel Tasman, die in 1642 als eerste Europeaan voet op Nieuw-Zeelandse bodem zette. Na de Tweede Wereldoorlog werd Nieuw-Zeeland een populaire migratiebestemming. Nederlanders werden onzichtbare immigranten genoemd, omdat ze zich snel aanpasten aan de samenleving. Wie zijn deze Nederlanders? Heeft de keuze om te emigreren goed uitgepakt? Hoe is het om ouder te worden in een land waar je niet geboren bent? En de belangrijkste vraag: waarom zeiden ze vaarwel tegen Nederland?

Annemarie Hermans (89) kwam op een bijzondere manier naar Nieuw-Zeeland. Zij was een van de passagiers op de beroemde ‘Bruidsvlucht’ in 1953. Aan boord zijn tientallen jonge vrouwen op weg naar hun toekomstige echtgenoot in Nieuw-Zeeland. Na ruim een week vliegen arriveert Annemarie in een koud en nat Christchurch. Ze kan zich goed herinneren dat er een speciaal welkomstritueel was door de Maori. 'Ik schrok me wild, want ik wist helemaal niks van Nieuw-Zeeland en dit was de eerste keer dat ik donkere mensen zag.' In Nieuw-Zeeland trouwt ze met haar Nederlandse man Steve. 'Het was een van de gelukkigste dagen van mijn leven maar ook een verdrietige dag omdat mijn ouders er niet bij waren.'

In 1957 vertrok Ans Westra (81) naar Nieuw-Zeeland om haar geëmigreerde vader te bezoeken. Van haar stiefvader kreeg ze een fotocamera mee. Tijdens haar reis door Nieuw-Zeeland maakt ze foto’s van het dagelijks leven en dat groeide uit tot haar levensdoel. Vooral de foto’s die ze van de Maori maakte waren baanbrekend. Als eerste wist ze de moeilijke omstandigheden en de armoede waarin de Maori leefden vast te leggen. Ans trouwde met een Nederlandse man en kreeg twee kinderen. Ze is een van de meest bekendste fotografen van Nieuw-Zeeland.

'Ik zou nooit iemand aanraden om te emigreren. Je laat zoveel achter, maar dat weet je van te voren natuurlijk niet.' De Rotterdamse Atie Elbers (80) is in 1955 naar Nieuw-Zeeland geëmigreerd. Ze was verloofd met haar buurjongen en reisde hem achterna. Niet wetend wat haar te wachten stond. De eerste periode heeft ze vreselijke heimwee. Het huis waar ze woonde was primitief, het was koud en ze miste haar familie. Toen haar man op jonge leeftijd overleed, heeft ze overwogen om naar Nederland terug te keren, maar voor haar kinderen bleef ze in Nieuw-Zeeland. Bij de Nederlandse Vereniging kwam ze een man tegen met wie ze nu op een prachtige plek aan een baai in Auckland woont.

Berta Welten was 13 jaar oud toen ze met haar ouders in 1948 in Rotterdam op de boot stapte. De familie Van den Heuvel, bestaande uit vader, moeder en 12 kinderen behoorde tot de eerste groep naoorlogse emigranten naar Nieuw-Zeeland. 'We waren nog nooit buiten het dorp geweest.' De oorlog heeft een diepe wond geslagen in het boerengezin uit Deurne, omdat een van de kinderen dodelijk getroffen werd door een granaat. Moeder wilde weg uit het verwoeste Nederland, naar een plek waar nooit meer oorlog zou zijn. Terugkijkend op het avontuur van haar ouders ziet Berta dat zij het erg moeilijk hebben gehad in het nieuwe land. 'Ze hebben veel tranen gelaten, maar moeder zei altijd, ‘Je moet door de zure appel heen bijten'. Ze hebben het voor een beter leven voor de kinderen gedaan en dat is uiteindelijk gelukt.' In het spoor van de familie Van den Heuvel zijn meer gezinnen vanuit het Brabantse Deurne vertrokken naar Cambridge. Daarom wordt deze plaats ook wel Klein Deurne genoemd.

Jolien van der Grind werkt als activiteitenbegeleider in Ons Dorp in Auckland. Het dorp bestaat uit seniorenwoningen en een verzorgingshuis en is opgericht door Nederlandse emigranten. In de gemeenschappelijke ruimte leest Jolien Nederlandse kranten met de ouderen, er wordt over vroeger gepraat en volop gesjoeld.

'Vaarwel Nederland', vanaf vrijdag 23 maart om 21.05 uur op NPO 2.