Terug op Canvas: 'Onze Man in Teheran'

Het Iran dat het publiek drie jaar geleden dankzij hem leerde kennen, is de voorbije jaren grondig veranderd.

Het land staat weer op de kaart in de zakenwereld en de gematigde politicus Rohani heeft de verkiezingen gewonnen. Gedwongen door de veranderende samenleving worden de regels minder streng nageleefd, wat leidt tot het horen van westerse muziek uit de speakers en vrouwen die hun hoofddoek losjes op het achterhoofd dragen. Het land lijkt eindelijk een moderne en open staat te worden, een natie die weer contacten onderhoudt met het westen.

Maar achter de schermen woedt een bikkelharde strijd tussen hervormers en religieuze 'hardliners'. Gewone Iraniërs zijn dit zat. Ze zorgen zelf voor veranderingen.

Deze vijfdelige reeks van de VPRO wordt uitgezonden van maandag 18 tot vrijdag 22 juni in 'Terzake Docu' om 20.30 uur op Canvas.

Aflevering 1:  Geen achterlijk land
In de eerste aflevering is meteen duidelijk dat Iran niet meer hetzelfde land is als voorheen. De sfeer lijkt losser en de sociale media hebben het land uit zijn isolement gehaald. Maar onder de oppervlakte borrelt het ongenoegen: vrouwen die protesteren tegen de verplichte hoofddoek worden opgepakt.

Thomas zelf ligt van alle kanten onder vuur. Zijn schoonmoeder wacht ongeduldig op een kleinkind en de directeur van het filmbureau van de overheid roept hem op om zijn land niet opnieuw als 'achterlijk' af te schilderen. Wanneer er foto’s rondgaan van opgepakte vrouwen op het internet evenals de dreigementen van een religieuze fanaticus, rinkelt er bij Thomas een belletje. Hij herkent de afzender. Het is een oude bekende…

Aflevering 2: De woordvoerder van God
In Iran moet je veel en mag je weinig uit naam van de Almachtige, en het is altijd duidelijk wat wel en niet mag. Toch zijn er mensen die sommige van deze regels wegwuiven, zoals Thomas’ buurvrouw. Ze heeft een hond die Thomas weleens uitlaat, en honden zijn verboden in Iran. De zoektocht naar de grens tussen moeten en mogen brengt Thomas bij een sportschool waar het verschil tussen fitness (wat mag) en dansen (wat absoluut niet mag) voor problemen zorgt.

Iraniërs zijn het maar over één ding eens: Iran moet zich verdedigen tegen de buitenwereld. En dus wil de sterkste man van het land zijn volle gewicht (in dit geval 178 kilo) in de schaal werpen voor de verdediging van het vaderland. Een vrijwilliger die net terugkeert van het front in Syrië en Irak vertelt dan weer bijna enthousiast over zijn vrienden die daar zijn omgekomen, tijdens de verdediging van hun geboorteland.

Aflevering 3: The American dream
In de Verenigde Staten, de grote vijand van Iran volgens de religieuze machthebbers, wonen één miljoen Iraniërs. Een van hen is zanger Andy. Vlak voor ayatollah Khomeiny in 1979 de macht overnam, werd hij door de Amerikaanse platenmaatschappij Colombia Records uitgenodigd om een album op te nemen in de VS. Hij zou de Iraanse Rod Stewart moeten worden, en deze American dream maakte hij waar. Hij ging naar Californië en werd ook razend populair in Iran zelf. Maar de muziek van Andy is veel te westers en verboden in Iran. Hij mocht nog nooit optreden in zijn eigen land en platenwinkels en fans doen er alles aan om zijn muziek stiekem te verkopen en beluisteren. Intussen droomt Andy van een glorieuze terugkeer naar zijn vaderland, evenals velen van zijn landgenoten die wel terug zouden willen, maar dit niet kunnen.

Aflevering 4: Oud Zeer
Thomas gaat op zoek naar de wortels van de vete tussen Iran en de VS. Na een korte periode van toenadering, lijkt deze weer in volle hevigheid op te laaien door oorlogstaal die klinkt vanuit het kamp van de Amerikanen en president Trump. Hij zoekt op het eiland Hormuz naar antwoorden die de oorsprong van de vete tussen de twee landen kan verklaren en lijkt deze ook te vinden.

In 1988 vuurde een Amerikaans vliegdekschip twee raketten af op een Iraans passagierstoestel van Airbus. Het vliegtuig stortte neer in de Perzische Golf en vissers van Hormuz waren dagen bezig met de lichamen van de 290 inzittenden te bergen. De Amerikanen hebben de Iraniërs nooit vergeven dat ze zo’n tien jaar eerder 444 dagen lang de medewerkers van hun ambassade in Teheran gegijzeld hielden en dit leek haast een vergeldingsactie.

Aflevering 5 : I love Iran
In de laatste aflevering wil Thomas nog één keer laten zien waarom hij zo van Iran houdt, maar zijn plan wordt wreed verstoord. Opnieuw wordt duidelijk dat Iran wel op de goede weg is, maar nog steeds ver verwijderd is om een open en menselijke staat te worden.

De vader van een vriend wordt gearresteerd op verdenking van spionage. Als zijn vrouw hem twee weken later eindelijk mag opzoeken, krijgt ze een lijk te zien. Volgens de geheime dienst zou hij zich opgehangen hebben in zijn cel, maar zijn familie moet er niets van weten. Zijn zoons zijn razend en weigeren zich de mond te laten snoeren. Ieder ander in deze situatie zou uit angst zwijgen.

'Terzake Docu: Onze Man in Teheran', van maandag 18 tot vrijdag 22 juni om 20.30 uur op Canvas.