Canvas presenteert: 'Kinderen van de Kolonie'

woensdag 24 oktober 2018

Na het spraakmakende 'Kinderen van de Collaboratie' presenteert Canvas nu de gelijkaardige reeks 'Kinderen van de Kolonie', over een andere controversiële periode in onze geschiedenis.

In 1960 werd Congo na een korte politieke strijd onafhankelijk. Het was voor België het einde van meer dan 75 jaar aanwezigheid in het Midden-Afrikaanse land. In de zesdelige reeks 'Kinderen van de Kolonie' blikken twintig getuigen terug op die periode en op de manier waarop de koloniale erfenis hun leven in heeft bepaald. Voor het eerst laat de Vlaamse televisie daarbij ook de Congolese stem uitgebreid aan het woord, altijd met aandacht voor de relevantie vandaag.


Vijf weken lang vertellen mensen die het van nabij hebben meegemaakt, over koloniaal en postkoloniaal Congo. In de zesde aflevering gaan zes Congo-experten dieper in op de postkoloniale beeldvorming en ontrafelen ze waarheid en mythes over Belgisch-Congo.

'Kinderen van de Kolonie' wordt uitgezonden vanaf dinsdag 20 november om 21.15 uur op Canvas en VRT NU. Ten behoeve van Franstalige kijkers biedt VRT NWS de reeks aan met Franse ondertitels op zijn Franstalige site Flandreinfo.be. Ook online, op canvas.be en via de sociale media, gaat Canvas dieper in op de kolonisatie en de invloed daarvan op onze samenleving. Er komt bovendien een debat én een boek rond de reeks.

Onverwerkt verleden
Olivier Goris, netmanager van Canvas: 'Tijdens het maken van deze reeks hebben we gemerkt hoezeer ons koloniale verleden onverteld, onbesproken en onverwerkt is gebleven. 'Kinderen van de Kolonie' dwingt ons dit stuk geschiedenis recht in de ogen te kijken, met meeslepende getuigenissen van rechtstreeks betrokkenen en uitgebreide aandacht voor de Congolese stem. Het is belangrijk dat deze verhalen gehoord worden, voor iedereen die het beleefd heeft, maar ook voor onze samenleving vandaag. Canvas is de plek om die geschiedenis te vertellen en de discussie te starten. Veel dank gaat uit naar alle kinderen van de kolonie die we in deze reeks zien en horen. Dit is Canvas op zijn best.'

Elikia M’Bokolo, hoogleraar aan de Universiteit van Kinshasa, onderstreept het belang van reeksen als 'Kinderen van de Kolonie': 'De Belgische overheid heeft een impasse gecreëerd als het gaat over de geschiedenis van Congo. Dat heeft tot gevolg dat er zelfs in Congo veel stemmen opgaan om een sluier over die geschiedenis te werpen en het er niet meer over te hebben. Ze stellen dat koloniale geschiedenis onderwijzen tot niets leidt en er geen geschiedenis nodig is voor het creëren van een moderne staat. Dat is uiteraard een gigantische misrekening! België is vandaag een multinationaal land met veel inwoners die uit de Afrikaanse migratie komen. Ik denk dat de Belgische geschiedenis moet worden herschreven, met aandacht voor die migratiegolven en erkenning dat veel van de Belgische rijkdom afkomstig is uit Congo.'

Idesbald Goddeeris, professor koloniale geschiedenis aan de KU Leuven, zorgde voor wetenschappelijke begeleiding bij het maken van de reeks: ''Kinderen van de Kolonie' brengt niet alleen getuigenissen van oud-kolonialen over hun leven in Belgisch-Congo, maar plaatst die voor het eerst ook tegenover de herinneringen van zwarten. De confrontatie is soms schokkend en doet ons beseffen dat wij tot nu toe niet naar zwarte mensen hebben geluisterd. Deze reeks is daarom een belangrijke en noodzakelijke stap in de manier waarop wij als maatschappij met ons koloniale verleden omgaan. Ongetwijfeld volgt er nu een grondig debat.'

Een chronologisch verhaal
De reeks is chronologisch opgebouwd. Het verhaal begint eind 19de eeuw, met koning Leopold II en zijn Congo-Vrijstaat. Wanneer die privéonderneming in 1908 overgaat in Belgische handen, wordt de kolonie een nationaal overheidsproject.

Getuigen vertellen over het leven in de kolonie, over segregatie, discriminatie, uitbuiting en ongelijkheid. Hoe het was om als jonge Congolees op te groeien in Belgisch-Congo, in een maatschappij waarin 99% van de bevolking geen of nauwelijks kansen had om zich te ontplooien. En omgekeerd, hoe leefden de Belgen in Belgisch-Congo en hoe kijken zij vandaag terug op het koloniale regime waar ze deel van uitmaakten?

De twintig getuigen werden geboren tussen 1929 en 1994 en zijn dus tussen de 24 en 89 jaar oud. Sommige getuigen waren al volwassen ten tijde van de kolonie, anderen waren kind of werden pas na de onafhankelijkheid geboren. Mensen die als koloniaal deel uitmaakten van de Belgische gemeenschap in Congo, hebben die periode uiteraard helemaal anders ervaren dan Congolezen die in dienst werkten van diezelfde Belgen.

Na de onafhankelijkheid vluchtten vele Congolezen weg van Mobutu en zochten asiel in het enige land dat voor hun een echte referentie was: het oude moederland, België. Er ontstond een diaspora van Congolezen in ons land die hier een leven en een toekomst opbouwden. Hoe staan zij tegenover dat verleden en hoe gaan ze om met identiteit? Vandaag is er een mondige derde generatie Belgen met Congolese roots die opstaat en oproept tot een meer kritische en genuanceerde blik naar dat verleden. Ook zij krijgen een stem in dit programma.

De meesten van de getuigen wonen in België, maar ook in Congo zelf werd een aantal mensen geïnterviewd. Hun blik zorgt voor nog meer gelaagdheid. Een van de geïnterviewden is Juliana Lumumba, dochter van de vermoorde premier Patrice Lumumba.

Een universeel verhaal
Deze reeks brengt het verhaal van Belgisch-Congo, maar altijd met de ogen gericht op vandaag. Alle getuigen die aan het woord komen, hebben een band met Congo, maar het verhaal dat ze vertellen is universeel. In onze multiculturele samenleving van vandaag wonen zoveel families uit alle streken van de wereld, die ooit zelf geconfronteerd werden met kolonisatie. Veel jongeren vandaag stellen zich vragen over hun identiteit, roots, verleden. In die zin vertelt deze reeks een verhaal waarin velen zich zullen herkennen.

Archiefbeelden en muziek
De reeks doet veelvuldig beroep op het uitgebreide beeldarchief uit de koloniale periode. Veel beelden uit de jaren vijftig zijn al in kleur en geven een unieke kijk op het dagelijkse leven in de kolonie. Toch tonen deze beelden vooral de mooie kant van het leven van de koloniaal en zoomen ze zelden in op de dagelijkse leefomstandigheden van de Congolese bevolking. Met kritische blik werd al dat materiaal geanalyseerd en geselecteerd.

De kijker krijgt beelden te zien die hij wellicht nooit eerder heeft gezien, en ook die werpen een ander licht op de geschiedenis dan het heersende beeld van het koloniale verleden in de geesten van het grote publiek.

De muziek werd speciaal voor deze reeks gecomponeerd door Johan Hoogewijs, die al drie decennia lang muziek verzorgt voor tal van audiovisuele producties.

Het juiste moment
Na vijf jaar renovatiewerken heropent het Afrikamuseum in Tervuren op 8 december de deuren. Het museum heeft zich ondertussen ook bezonnen over de manier waarop het zich als voormalig koloniaal museum wil profileren in de huidige maatschappij. De discussie rond het koloniale verleden woedt immers volop. 'Kinderen van de Kolonie' komt dus op het juiste moment. De reeks wil graag een bijdrage leveren aan het publieke debat, zodat het grondiger en met meer nuance kan worden gevoerd. De makers nemen geen standpunt in, maar proberen een divers en gelaagd verhaal te brengen, met aandacht voor de gevoeligheden van alle betrokken partijen. Op die manier wordt de kijker aangespoord om zich in te leven in de denkwereld en argumentatie van anderen, en dat kan alleen maar verrijkend werken.

'Kinderen van de Kolonie' is een productie van Canvas en kwam tot stand met steun van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking.


Aflevering 1: Leven in de kolonie
Dinsdag 20 november

De eerste aflevering toont hoe het koloniale systeem was georganiseerd, eerst ten tijde van Congo-Vrijstaat en daarna in Belgisch-Congo. Daaruit blijkt de nauwe samenwerking tussen drie evenwaardige pijlers waarop het hele systeem rustte: de koloniale overheid, de grote bedrijven en de kerk.

De getuigen vertellen over de exploitatie van de bodemrijkdommen en leggen uit hoe de kerk er mee voor zorgde dat het Congolese volk niet in opstand kwam tegen het harde koloniale regime. De realiteit van dat regime staat haaks op het beeld dat velen vandaag hebben over de ‘modelkolonie Belgisch-Congo’: het was een systeem gebaseerd op uitbuiting, geweld en onderdrukking.

De getuigen blikken vandaag terug op dat systeem waar ze zelf deel van uitmaakten als kolonialen, of op hun leven als jonge Congolezen in een samenleving die maar weinig uitzicht bood op een aantrekkelijke toekomst. Ze vertellen over de beperkingen en de discriminatie. Ze veroordelen het systeem, maar zeker niet iedereen die erbij betrokken was. Ook verschillende Belgen kijken vandaag zeer kritisch terug op hun aanwezigheid in Belgisch-Congo. We merken ook een groot verschil tussen Congolezen die al decennia in België wonen, en zij die Congo nooit hebben verlaten. Beide groepen kijken anders terug op de koloniale tijd.

'Kinderen van de Kolonie', vanaf dinsdag 20 november om 21.15 uur op Canvas.


DOSSIER: Najaar 2018: alle plannen, alle zenders! (BE)

volledig dossier

TVvisie Extra



Onze apps

Download onze app op de Google Play Store Download onze app in de App Store

Meest recente

Multimedia SPOTLIGHT

Kijktip van de dag

'Vive le Vélo, Leve de Ronde' - Karl Vannieuwkerke (Eén)

Dagelijks ontvangt Karl drie gasten aan zijn tafel in de Vlaamse Ardennen om te praten over hun passie voor de koers en 'Vlaanderens mooiste'. Sammy Neyrinck duikt in de sfeer van de Ronde voor dagverse reportages uit het peloton. En iedere dag is er ook een portret van een spilfiguur uit de rijke Ronde-geschiedenis.

'Vive le vélo, leve de Ronde', om 22.10 uur op VRT 1.

Dossiers

NU en STRAKS op tv

volledige TVgids
  • 20:45
    Restaurant Misverstand
    00:55
    VRT NWS laat
  • 20:35
    De Afspraak
    23:50
    Nachtlus
  • 20:15
    VRT NWS journaal met VGT
    21:00
    Geen uitzending
  • 20:40
    Eenmaal Andermaal
    01:10
    Geen uitzending
  • 20:00
    Premier League Darts
    01:30
    Geen uitzending
  • 20:35
    Once Upon a Time... In Hollywood
    02:00
    The Big Bang Theory
  • 20:35
    Barb Wire
    01:15
    Stargate SG-1
  • 20:20
    Strong Medicine
    00:50
    Offspring
  • 20:35
    De Pfaffs
    00:55
    Geen uitzending
  • 20:00
    De Tafel van Gert
    01:40
    Big Brother
  • 20:35
    Bohemian Rhapsody
    01:00
    Friends
  • 20:35
    NCIS: Los Angeles
    00:20
    Hawaii Five-0
  • 20:35
    Extreme Food Phobics
    00:35
    The Block NZ: On Point
  • 20:30
    Buried in the Backyard
    00:40
    Castle
  • 20:25
    Z-Extra Vivium Digital Awards
    21:30
    Herhalingslus
  • 20:37
    Tooldokter
    00:00
    Je Kijkt Naar De Sterren
  • 20:40
    De Garde van Gert
    00:55
    Ware Delicatessen
  • 19:55
    The Paddock
    22:00
    Wordt aangekondigd
  • 20:00
    Murdoch Mysteries
    00:20
    Silent Witness
  • 20:34
    The Passion
    00:23
    De Avondshow met Arjen Lubach
  • 20:55
    Focus
    00:17
    Nieuwsuur
  • 20:25
    Reizen Waes
    00:53
    De Avondshow met Arjen Lubach