'De Pen en het Zwaard': Hoe Poetin de waarheid over de MH17 weet te versluieren
Fidan Ekiz reist in de vijfde aflevering van 'De Pen en het Zwaard' naar Moskou waar de krant Novaja Gazeta strijdt voor de waarheid in een land waar de waarheid niet altijd wordt gewaardeerd.
De journalisten van Novaja Gazeta leggen een enorme dosis moed aan de dag. Dat moet wel als je werkt voor een krant waarvan maar liefst zes verslaggevers zijn vermoord de afgelopen 15 jaar. Fidan leert daar sterverslaggever Pavel Kanygin kennen. Hij is één van de jongste journalisten bij Novaja Gazeta en zijn werkveld is de Oekraïne. Daar werd hij twee keer gekidnapped en mishandeld, omdat de door Rusland gesteunde rebellen boos waren over zijn kritische reportages.
MH17
'Vergeef ons, Nederland' kopte Novaja Gazeta op 25 juli 2014, een week na de ramp met de MH17. Pavel is blijven zoeken naar de waarheid omtrent het neerhalen van het vliegtuig waarin 196 Nederlanders zaten. Het heeft hem bedreigingen opgeleverd, vrienden gekost en in Moskou voelt hij zich nooit meer helemaal veilig. In de week waarin Fidan hem bezoekt, wordt Pavel naar Nederland gestuurd om daar verslag te doen van het MH17 rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid.
Propaganda
Fidan blijft in Moskou en is er getuige van hoe het Russische propaganda apparaat een alternatieve waarheid construeert. Uren voor het Nederlandse MH17 rapport, komt de Russische fabrikant van de BUK-raket met een eigen rapport dat met een groot mediaspektakel wordt gelanceerd. Daarin wordt overtuigend beweerd dat de raket die de MH17 neerschoot, niet van Rusland afkomstig kan zijn. De televisiezenders doen de rest. Fidan bezoekt Russia Today en Livenews, grote televisiezenders die zeer professioneel ogen, maar tevens toegeven dat ze de boodschap van Poetin brengen. Die zenders halen de geloofwaardigheid van het Nederlandse rapport en de westerse pers onderuit. En zo wordt de Russische burger op een dwaalspoor gezet.
Derk Sauer en de strijd om de geldschieter
Fidan bezoekt ook Derk Sauer bij RBK, de televisiezender die onafhankelijk economisch nieuws probeert te brengen. Sauer was daar directeur, maar hij werd het slachtoffer van pesterijen en georganiseerde demonstraties waarin gescandeerd werd dat hij moest 'oprotten naar zijn eigen land'. Hij deed een stapje terug om de gemoederen te bedaren. Aan Fidan legt hij uit hoe Poetin de onafhankelijke media aanpakt: 'Je moet je voorstellen dat de meeste mediabedrijven in handen zijn van rijke zakenmensen en die hebben vaak ook andere, grotere belangen. Ze zitten in de olie of metaal of aluminium. Een kleine hint aan die mensen dat ze misschien belastingproblemen krijgen is al genoeg.' Sinds kort lijkt Sauer’s televisiestation zelf slachtoffer te worden van deze strategie. De directie en de geldschieter van RBK zijn onlangs aangeklaagd wegens fraude. Ook Alexander Lebedev, een in Londen woonachtige miljardair, heeft zijn financiële steun aan Novaja Gazeta opgezegd. Tegen Fidan zegt hij behoefte te hebben aan 'een rustpauze'.
'De Pen en het Zwaard', zondag 29 mei om 20.15 uur bij de VARA op NPO 2.
