De 101 Russen van Amersfoort in 'Andere Tijden'
In september 1941 werden 101 Russische krijgsgevangenen, als levend Nazi propaganda door de straten van Amersfoort gevoerd. De aanblik van in lompen gehulde Russen moest de Nederlandse bevolking ervan overtuigen dat zij beter de zijde van nazi-Duitsland kon kiezen in de strijd tegen het bolsjewisme.
Maar de Amersfoorters, hevig onder de indruk van het schouwspel, toonden vooral medelijden. In 'Andere Tijden' vertellen drie ooggetuigen welke indruk de aanblik van deze groep Russen op hun heeft gemaakt. De drie waren destijds kinderen, maar zijn de groep sjokkende mannen nooit vergeten. 'Het waren uitgeteerde mensen. Als ik er aan terugdenk en ik doe mijn ogen dicht dan zie ik die groep nog altijd op mijn netvlies.'
In Kamp Amersfoort zijn 24 van de 101 Sovjetsoldaten door honger, ziekte en mishandeling om het leven gekomen. De overige 77 gevangenen werden op 9 april 1942 gefusilleerd. Het zou de op één na grootste massa-executie in Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog blijken te zijn.
In 'Andere Tijden' een reconstructie van het verblijf van de Russen in Kamp Amersfoort, aan de hand van processtukken, maar ook zijn er nog andere bronnen over deze periode. Bijvoorbeeld het dagboek van Dirk Willem Folmer. Deze verzetsheld hield een dagboek bij tijdens zijn gevangenschap in Kamp Amersfoort. In zijn dagboekaantekeningen beschrijft hij nauwkeurig het kampleven en de gruwelijkheden die er werden begaan tegen de Russen. Zijn dochter Jard Folmer, verwerkte zijn aantekeningen in Dagboek uit Kamp Amersfoort, 1942. Uit zijn dagboekaantekeningen wordt pijnlijk duidelijk hoe zwaar het lot van de Russen in Kamp Amersfoort was.
Ook de vorig jaar overleden Mom Wellenstein zat in dezelfde periode als de Russen gevangen in Kamp Amersfoort. Hij heeft zijn herinneringen aan deze periode nog kunnen vertellen. 'We zagen door de spleetjes dat twee vrachtwagens de appelplaats opreden, de jongens werden ingeladen en weg. Nou voor ons was dat duidelijk, dat was het einde voor ze. Die worden omgebracht.'
Onderzoeker Remco Reiding van de Stichting Russisch Ereveld vertelt in de uitzending dat hij al achttien jaar deze 101 anoniem begraven Russen uit de vergetelheid probeert te halen en de namen van de soldaten tracht te achterhalen. De 101 Russen van Amersfoort liggen begraven op het Russisch Ereveld in Leusden, naast begraafplaats Rusthof.
'Andere Tijden', zaterdag 22 april om 21.20 uur op NPO 2.
