'Andere Tijden': Jehova's achter de tralies
Decennialang weigeren Jehova's Getuigen op grond van gewetensbezwaren de militaire dienst. Omdat ze ook de vervangende dienst weigeren, wordt in alle gevallen na een standaard proces een gevangenisstraf van 21 maanden opgelegd.
De Jehova’s zitten die uit in het barakkenkamp Bankenbosch in Veenhuizen. Hoewel ze er onder elkaar zijn en enige vrijheid krijgen, is het voor velen van hen een zware tijd. Ook de Staat zit met de hele procedure in de maag. Jonge jongens opsluiten omdat hun geloof militaire dienst verbiedt, telkens weer het hele strafproces doorlopen; het kost tijd en geld. Bram Stemerdink, dan staatssecretaris van defensie, noemt het nu een compleet zinloze operatie: 'Ik dacht altijd als je X dienstplichten hebt per jaar en je hebt maar een half X nodig, wat is dit voor flauwekul?' De overheid wil er vanaf, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Want van wie is het geweten bezwaard genoeg? En van wie niet?
In 1974 zwaait de laatste groep Jehova’s af in Bankenbosch. Hun gevangenisstraf wordt, in afwachting van een wettelijke regeling op gewetensbezwaren, opgeschort. Dat deze uitzondering alleen voor de Jehova’s Getuigen geldt, vindt niet iedereen even eerlijk. PvdA-kamerlid Hans Kombrink vindt het discriminatie. 'Waarom alleen één categorie op grond van geloof als bron van het gewetensbezwaar vrijstellen en anderen die ook een gewetensbezwaar konden hebben, maar daar een andere bron voor hadden, niet? Dit had zo niet geregeld mogen worden.' Maar écht geregeld is het tot op de dag van vandaag niet. Buiten de Tweede Kamer om is toen afgesproken dat Jehovah’s niet meer zouden worden opgeroepen, maar tot een wet is het nooit gekomen.
Research: Nienke Hidding/Lizzy van Winsen
Regie: Femke Veltman
'Andere Tijden', zaterdag 27 januari om 21.20 uur op NPO 2.